Şirketlerdeki Ücretler ve Yan Haklar ile ilgili Merak Edilenler ve Yanlış Bilinenler
İş bu yazı hazırlandığı tarihteki kanuni düzenlemelere göre hazırlanmış olup, zamanla değişiklik gösterebilir.
Konu ile ilgili iş bu yazıda yer almadığını düşündüğünüz özel bilgilerinizi ve sorularınızı İK biriminize, muhasebe biriminize, avukatınıza ve kamu birimlerine başvurarak danışabilir, güncel ve geçerli bilgileri bu kaynakların uzmanlıklarından elde edebilirsiniz.
“Ücret” ve “Ücret Benzeri” Ödemeler Nelerdir?
Son yıllarda sürekli gündemde olan ve herkes tarafından kullanılan, Kamu ve özel sektör temsilcilerinin, bakanlık nezdinde toplanıp, mutabakatla belirlenen adına da “Asgari Ücret” dediğimiz kavramla başlayalım.
Asgari Ücret: “İşçilere normal bir çalışma günü karşılığında ödenen ve işçinin konut, gıda, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi “zorunlu ihtiyaçlarını” güncel fiyatlar üzerinden “asgari seviyede” karşılamaya yetecek ücret” e verilen addır.
İş Kanunu’nun 32. maddesine göre, ücretin genel tanımı: “Yapılan bir iş karşılığında bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.”
- Burada bahsedilen “yapılan iş”, bedensel ve düşünsel insan gücü ile yerine getirilen bir eylemdir ve karşılığı ücrettir.
- Her ne kadar yasadaki tanım bu şekilde olsa da çalışan için ücret; işverenin talimatları doğrultusunda ve belirli bir zaman diliminde yerine getirilen işlerin karşılığı olarak kendisine “ödenen para” ve “para ile ölçülebilen faydaların toplamı”dır.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.” ifadesine yer verilmiştir.
Hukuken buradaki önemli nokta, ücretin nakdî veya ayni bir şekilde ödenmiş olmasının belirli istisnalar dışında vergilendirilmesi gereken (vergiye tabi) bir kazanç olduğu hususudur.
Çalışanların Ücret Dışında Aldıkları Diğer Haklar ve Menfaatler Nelerdir?
İK Yönetimi altında daha çok Bordrolama süreci altındaki çalışmalarla tüm çalışanları etkileyen ve ücrette farklılaşma yaratan uygulamaların bazen sadece ismen bazen de kısa açıklamalarla bu başlık altında değineceğiz.
Başka BLOG yazılımlarımızda her birini çok detaylı da açıklayabileceğimiz bu başlığı yabancılar “Compensation and Benefits” kelimesi kısaca “C & B” şeklinde ifade ederler.
- Prim (teşvik/motivasyon amaçlı, şirketten şirkete değişen politika ve şartlara göre ücrete ilave edilen ek ödemeler)
- İkramiye (şirket politika ve şartlarına göre ücrete ilave edilen ek ödemeler)
Önemli Not: Prim ve İkramiye ödemelerinin vergiye tabi olduğu unutulmamalıdır. Yani prim ödemesi, ikramiye ödemesi nette-brüte ve brütten-nete ücret/maaş uygulamalarında farklı gösterir, bu bilinçle düşünülmelidir.
- Özel Sigortalar (özel Sağlık, Ferdi Kaza, BES, vb. çalışanlara verilebilecek [adlarına yapılabilecek] sigorta poliçeleri)
- Araç Yardımı (şirket aracıyla veya şahsın kendi aracıyla ilgili sunulan ek kazançlar/faydalar)
- Yemek (yemek ücreti/kartı vermek veya yemek hizmetini iş yerinde veya dışarıda yemek şeklinde sunulan yan hak)
- Yol (yol yardımı, yol ücreti şeklinde kullanılan yan hak)
- Ödül ödemeleri
- Ayni yardımlar, Erzak yardımı
Çalışan ücreti dışında aylık işveren maliyetini etkileyebilecek bazı yan haklarla ilgili kısa bir bilgilendirme sunmak istedik.
Şirketinizdeki ücret adaleti, dengesi, piyasa ile rekabeti, iş analizi ve iş tanımı, iş değerlemesi, adil ücret yönetimi konularında eğitim almak, yapay zeka tabanlı online ve mobil bir çözüm ile tanışmak, mevcut problemlerinizi çözerek daha iyi noktaya işinizi taşımak için şirketinizde devreye almak istiyorsanız https://www.JobAnalytics.com.tr adresinden EVA Pro yazılımı/çözümü için sunum/demo/fiyat başvurusu yapabilirsiniz.
